تالاب آب شیرین زریبار (کردی: زرێبار) در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان، در استان کردستان ایران و از مکانهای دیدنی و گردشگری این استان است. آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمهٔ کفجوش و بارش تأمین میشود. در بیشتر زمستانها سطح دریاچه کاملاً یخ میبندد. این تالاب در طول جغرافیایی ′۸°۴۶ و عرض جغرافیایی ′۳۲°۳۵ و ارتفاع ۱۲۸۵ متری از سطح دریا واقع گردیدهاست. طول دریاچه زریوار حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حدود ۱٫۶ کیلومتر است. وسعت تالاب به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن ۵/۵ متر است.
تالاب زریبار یکی از منحصر به فردترین دریاچههای آب شیرین در جهان بشمار میرود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین المللی را داراست و حتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی از موجودات مشاهده میگردد که تاکنون مطالعه و یا اعلام نشدهاست که نیاز به بررسی بیشتر را میطلبد.
حجم تقریبی آب تالاب حدود ۳۰ میلیون متر مکعب برآورد شدهاست. محیط تالاب حدود ۲۲، ۵کیلومتر و میزان متوسط بارندگی ۷۸۶ میلیمتر در سال است. رطوبت نسبی برابر ۴/۵۸ درصد و متوسط تبخیر سالیانه معادل ۱۹۰۰ میلیمتر گزارش شدهاست.
اکوسیستم تالاب
تالاب زريبار به عنوان یک واحد اکولوژیکی و یک اکوسیستم آبی در کردستان پدیدهای بسیار زیبا و نادر میباشد. زریوار با قرار گرفتن در یک دره طولی نسبتاً وسیعی از دو طرف غرب و شرق با کوههای پوشیده از جنگل احاطه شدهاست. پوشش غالب اراضی در این منطقه را جنگل و بیشه زارهای نیمه انبوه تشکیل میدهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده و در حالیکه سایر گونههای جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک، بادام در شیبها و نقاط مختلف آن خودنمایی میکند.
پوشش گیاهی
از پوششهای گیاهی دریاچه میتوان به گیاهان شناور چون سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گونههایی از گیاهان خاردار و از گیاهان حاشیهای میتوان به گونههای نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفتبند، پیچکها، لویی و بزواش، جگن و نعناع اشاره کرد.
آبزیان
گونههای بومی: سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، ماهی گامبوزیا (در حال حاضر این گونهها در دریاچه یافت نمیشوند) گونههای غیربومی: ماهی آمور سفید، کپور آیینهای، کپور معمولی، کپور سرگنده (بیگ هد) و فیتوفاک اشاره کرد. ضمناً یک گونه مارماهی، ۵ گونه فیتوپلانکتون و ۱۷ گونه زئوپلانکتون شناسایی شدهاست. در خصوص گونههای وارداتی اخیر توسط سازمان شیلات و آبزیان میتوان به گونه ماهی Gambosia siaaffinhs از خانواده poecilidae و یک گونه میگوی غول پیکر آب شیرین اشاره کرد.
پرندگان
در حال حاضر بیش از ۳۱ گونه پرنده بومی و مهاجر زندگی میکنند که از این تعداد تقریباً ۱۴ گونه بومی و مابقی انواع پرندگان مهاجرند. اردک سرحنایی و سرسبز (Anos platyrhynchos)، اگرتها، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی، کشیم بزرگ (Podiceps cristafus) و کشیم کوچک (Tachybaptus ruficolis)، کاکائیها، حواصیل خاکستری، خوتکا، گیلار، و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه از گونههای با اهمیت و ارزشمند این تالالا به شمار میآیند.
پستانداران
سگ آبی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، گراز و نوعی گربه وحشی (Filis catus) است.
لازم به ذکر است که گونههای یاد شده به ویژه پرندگان، همهٔ پرندگان تالاب را شامل نشده بلکه شامل پرندگانی است که بصورت اکثریت بوده و برای افراد قابل مشاهده و تشخیصاند که این خانوادهها در طبقهبندی تالابها حائز اهمیت میباشد.
معرفی (وارد نمودن) گونههای غیر بومی برای تولید آبزیان، فعالیت به ظاهر مفیدی است که پیامدهای آن زیاد جلب توجه نمیکند. در حالیکه در نابودی گونههای بومی و کاهش ارزشهای تالابی نقش موثری دارد. سیاستگذاریهای درست تصمیم گیران و دادن اهمیت به تالابها با تکیه بر مسائل فرهنگی، اجتماعی نقش بسزایی در این زمینه میتواند ایفا نماید.
امکانات و تسهیلات برای گردشگران
- خرید از بازارچه مرزی باشماق در فاصله ۱۶ کیلومتری
- نمایشگاههای صنایع دستی
- پارکینگ کنار دریاچه
- هتل چهار ستاره زریوار در کنار دریاچه
- هتل چهار ستاره نوروز در مریوان
- ستادهای اسکان مهمانان در تعطیلات عید و تابستان
نگارخانه