ماهيگيري ورزشي و شكار وعكاسي از مناظر طبيعي

در اين وبلاگ سعي در ابن است كه دو ستان عزيز را با ماهيگيري ورزشي و شكار در مناطق بكر ايران ولوازم اين رشته ورزشي بيشتر آشنا نمايم . ضمنا دراين وبلاگ شما ميتوانيد از ديدن عكسهاي مناظر بكر وديدني ايران لذت ببريد و اطلاعات خود را درباره مناطق بكروطبيعت از دست رفته اين مرزوبوم بيشتر كنيد . شما ميتوانيد از سايت http://www.flyclub.us نيز استفاده نماييد (فعلا به صورت آزمايشي).

۱۳۸۹ تیر ۲۵, جمعه

ماهي شناسي ماهي سوف

ماهی سوف (Zander) بارها در سرتاسر جهان مورد آزار واقع شده و پایان زننده ای از لحاظ سیاست بهره برداری در انتظار اوست. در اروپا سوف یك ماهی ورزشی است و قدر آن دانسته شده است. چنانكه یك خوردنی عالی است. بسیاری از خصوصیات ماهی های سوف حاجی طرخان (Perch) و Ruffe را داراست. یك سوف صید شده منحصر به فرد باید حداقل بیش از 10 سال سن و وزنی بالغ بر 4500 گرم داشته باشد.هر چند تعداد زیادی از آنها کوچک هستند اما بیشتر ماهیگیران با صید سوفهایی به وزن 3 تا 5 کیلوگرم خوشحال می شوند. البته تروفه های بالای 8 كیلوگرم به تعداد كم در سرتاسر جهان یافت می شوند. مثلأ آخرین ركورد صید سوف در انگلستان ، وزنی معادل 8780 گرم داشته است و در ایران اینجانب آخرین رکوردی که از ماهی سوف با مدرک مشاهده کردم به وزن 6 کیلوگرم و بطول 97 سانتمتر بوده است و در یاچه سد 15 خرداد صید شده است.

ماهی سوف گونه ای از ماهی با نام علمی Lucioperca است . ماهی سوف بزرگترین عضو خانواده گسترده (Percidae) (ماهیان باله خاردار خوردنی آبهای شیرین) است. این ماهی به وزنی معادل 20 کیلوگرم و به طولی بیش از 100 سانتیمتر می رسد. نام عمومی ماهی سوف در اروپا Pike-Perch می باشد كه شاید سرچشمه آن شباهت ظاهری این ماهی با اردك ماهی است. اما حقیقت این است كه آنها هیچ پیوندی با یكدیگر ندارند. سوف آنچه كه بعضی‌ها باور دارند نمی‌باشد. اردك ماهی و سوف دو گونه متفاوت می‌باشند. اما از لحاظ شكل ظاهری جزء یك دسته هستند. ماهی سوف ساكن بومی اروپای شرقی و آسیای مركزی است. یك گونه محلی در شرق اروپا بیش از گسترش این ماهی در غرب اروپا وجود داشته كه خویشاوندی نزدیكی با ماهی سوف داشته است كه آن نوعی اردك ماهی با نام چشم مات Walleye بوده است كه اغلب با یكدیگر اشتباه می شوند والبته بسیاری نیز از این اشتباه سود اقتصادی برده‌اند. مثلأ در سال 2004 میلادی تعدادی از رستورانهای میناپولیس واقع در شرق میناسوتای آمریکا ماهی سوف وارد کرده بودند و آن را بجای وابسته نزدیکش Walleye برای مردم سرو کرده بودند. این بخاطر آن است که مزه این دو ماهی کاملأ شبیه به یکدیگر است. لازم بذكر است كه زیستگاه اصلی Walleye در كانادا و آمریكا است.

آنها در قسمتهای كم عمق نسبتأ كوچك و نزدیكی كف در قسمتهای مركزی و پست مسیر رودخانه زندگی می‌كنند. آنها برتریشان را در مكانهای ماسه‌ای وزیر تخته سنگها و مخفیگاههای مناسب آشكار می‌كنند و در هر كجای ممكن روزشان را سپری می‌كنند. آنها آبهای شور و مخازن آب (استخرها) را تحمل می‌كنند. فعالیت اصلی آنها در نزدیكی غروب و صبح زود می‌باشد.

مشخصات ظاهری :

پشت آنها معمولأ برنگ خاكستری یا قهوه‌ای با خالهای مشكی در نوارهای تیره است. كوچكتر بودن این نوارها نسبت به سوف حاجی طرخان به خوبی مشخص می‌باشد. این نوارها در ماهیان جوانتر واضحتر هستند در صورتیكه با رسیدن به سن بلوغ كاملأ ناپدید می‌شود. پهلوهای ماهیهای جوانتر نقره‌ای است در صورتیكه ماهیهای مسن تر رنگ طلایی مایل به سبز دارند. سطح زیرین (شكم) و بالهای پایینی به رنگ سفید می‌باشد. اگرچه در بعضی از اوقات به مقدار بسیار كم متمایل به آبی است.باله های پشتی مخصوصأ باله خاردار بعد از سن بلوغ خالهایی مشكی را با پشت زمینه زرد و خاكستری حمل می‌نماید. دم نیز دارای لكه های خاكستری است.

چشم :

طراحی چشمها و دندانهایشان به گونه ای است كه تعداد كمی از قربانیان اجازه فرار خواهند یافت. چشمان نسبتأ بزرگی نسبت به اردك ماهی دارند كه ظاهر شیشه مانند عجیب دارد زیرا در پشت مردمك چشمشان یك ماده منعكس كننده وجود دارد كه در هنگام شب میزان حساسیتشان را در نور ضعیف افزایش می‌دهد و به آنها كمك می نماید تا بیشترین بهره را در شرایط نور ضعیف ببرند و بدین خاطر اغلب شبانه به تغذیه می پردازند. در مكانی كه نور شدید وجود دارد ماهی سوف یافت نمی‌شود لذا اختلاف زیادی از لحاظ محل سكونت با ماهی‌های دیگر دارند.

دندان :

در سالهای اولیه زندگیشان چهار دندان جلویشان رشد می نماید كه با آنها به ربودن طعمه هایشان اقدام می كنند و قبل از هوشیاری طعمه هایشان ، آنها را می بلعند و به جیره غذایشان كه مقدار كمی از منابع غذایی فراوان موجود می باشد وفق می‌یابند. از آرواره های غار مانند نسبتأ كوچكی نسبت به اردك ماهی برخورداراست اما دندانهای آنها جبران این سایز را می‌نمایند. در جلوی آرواره های بالایی و پایینی دو جفت دندان نیش مانند یافت می‌شود. آنها در آرواره های فوقانی وتحتانی در تورفتگی هایی گنجانده شده‌اند.كه بوسیله آنها شكار را سوراخ و زخمی می‌نمایندكه وارد كردن این ضربه جراحت كشنده ای به دنبال خواهد داشت و سپس آن را نگه می‌دارند.

ماهي سوف

ماهی سوف

مشخصات عمومی :

مشخصات ظاهری :

چشم :

دندان :

تغذیه :

ماهی سوف در سالهای اولیه زندگی یك نمونه خوب از یك ماهی درنده ومتفاوت از اردك ماهی در هوش می باشد چراكه او تمایل دارد تا در دسته های متراكم و دسته های تجمع یافته به شكار بپردازد تا در آن انبوه و تجمع ، یك دسته از ماهیان را در جای كم عمق احاطه و به آنها حمله نمایند. وقتی كه آنها به وزنی بیش از 4500 گرم می‌رسند به نظر می‌آید كه گوشه گیر می‌شوند و طعمه های عاقلانه و در دسترس را انتخاب می كنند كه این می تواند مبین بخشی از هوش این ماهی باشد. آنها بسیار سرسخت به شكار هستند. این عمل به اكوسیستم كمك می نماید چراكه با از پا درآوردن ماهیهای رشد نیافته و ضعیف ، معیوب و مریض اجازه میدهند تا ماهیان سالم رشد نمایند. همچنین همانند اردك ماهی تمایل دارند تا نمونه های بزرگ و جالب اینكه اغلب از انواع خودشان را از پای درآورند مخصوصأ ماهی هایی با وزن بیش از 500 گرم.

جیره غذایی ماهی سوف تا اندازه زیادی به غذای در دسترس او بستگی دارد. هر گونه ای از ماهی ،‌ شكار بسیار خوبی برای آرواره های دنداندار ماهی سوف می‌باشد حتی نوع خودش. آنها علاقمند به نمونه های كوچكتر هستند مخصوصأ ماهیهای قنات ،‌ دهان گشاد رودخانه‌ای ،‌ هم خویشان و Ruffe . آنها ماهیهای كوچكتر را ترجیح می‌دهند غیر از آنكاری كه اردك ماهی انجام می‌دهد و طعمه هایشان را از طرف دو یا طرفین ماهی دنبال می‌كنند و گیر می‌اندازند و بدین روش صید می‌نمایند. آنها طعمه را از قسمت سر یا دم می‌بلعند. نمی‌چرخند آن روشی است كه اردك ماهی انجام می‌دهد. هر ماهی را كه نمی‌توانند ببلعند از دهان خارج می‌كنند. آنگاه با پیوستن گرهی از همنوعان به هم لاشه را تكه تكه می‌نمایند. ماهی سوف میگوهای آب شیرین را نیز می‌خورد. شكاری كه گاهی از اوقات فرار می‌كند بواسطه زخمهایی كه برداشته می‌میرد و بعضی‌ها بغلط بیان می‌كنند كه صوف از روی حماقت كشته است.

ماهی سوف رجحان و كامیابی بهتری در آبهای رنگی (مانند آبهای كدر و یا وجود گیاهان فراوان در آب) دارند خصوصأ آبهای روان. دلیل این مدعا وجود گیاهان فراوان در دریاچه سد 15 خرداد در ایران و دریاچه Norfolk و Cambridge در كشور انگلستان می باشد. با وجود كارایی فراوان در شكار دارای دوام و طاقت نمی باشند و مد دریا ، دما و آبهایی كه حجم اكسیژنشان كم است را دوست ندارند.

تخم ریزی :

در ماههای مارس (فروردین) و آوریل (اردیبهشت) وقتیكه دمای آب به 12 تا 14 درجه سانتیگراد می‌رسد ماهیهای نر و ماده تداركات تخم ریزی را فراهم می‌كنند. ماهیهای ماده در مدت سه سال و ماهیهای نر ظرف یكسال بالغ می‌شوند. ماهی سوف تخمهای زرد كمرنگ خود را بصورت انبوه بر روی گیاهان ، ماسه و سنگها می‌ریزد. زمانیكه موقعیت تخم‌ریزی مناسبی را می‌یابد آنجا خانه اوست و بیدرنگ در آنجا تخم‌ریزی می‌كنند. ماده‌ها بین000/100 تا 000/850/1 تخم می‌گذارند. قطر این تخمها در حدود 1.6 میلیمتر است. تخمها چسبناك هستند و در كف آب به یكدیگر می‌چسبند. همچنین برروی گیاهان آبزی كه بوسیله ماهی نر تمیز شده است تخم ریزی می‌كنند. ماهی نر از تخمهای ته نشین شده پاسداری می‌نماید و آنها را جابجا میكند تا تخمها بعد از 10 – 5 روز به بچه ماهی تبدیل شوند سپس از محتویات درون كیسه ها تغذیه می كنند تا رشد نمایند. بعد از آن از انواع خودشان ، تخم حشرات كوچك و تخم یا نوزادان ماهی های دیگر تغذیه می نمایند. پس از شروع به شنا از موجودات زنده پلنگتونی تغذیه می‌كنند. این روش را پس از اینكه به طولی در حدود 3 تا 5 سانتیمتر رسیدند به روش تغذیه از شكار عوض می‌نمایند. در ابتدا آنها به شكار تخم ماهی آنگاه انواع بچه ماهی می‌پردازند. آنها قادر نیستند تا طعمه های بزرگ را ببلعند چراكه آنها گلویی كوچك دارند. این یك واقعیت است كه ماهی سوف گونه های با ارزش اقتصادی را كمتر شكار می‌كند و غذای آنها از تبدیل خود ، به خودشان فراهم می‌شود لذا گوشتی بسیار لذیذ دارند و برای بخشی از ماهیگیران (خصوصأ ماهیگیران غیر ورزشی و سودجو كه به هر وسیله ممكن مانند دام ، سم وغیره به نابودی نسل این ماهی زیبا با ارزش غذایی فراوان می‌كوشند) سود فراوانی را بهمراه دارد. جالب است بدانیم كه در اروپا هر ساله بیش از 000/10 تن ماهی سوف صید می‌شود.

برگرفته از وب سايت http://www.fishing.ir

ماهي شناسي كفال ماهي

انواده کفال ماهی شکلانماهیانی طویل هستند که معمولا سر پهن و پوزهای کند دارند. بدن به
شکل استوانه‌ای بوده و یا کمی از دو پهلو فشرده شده‌است.چشم‌ها تا حدی به وسیله بافت چربی
پوشیده شده‌است و دارای دهانی کوچک ، انتهایی و کمی تحتانی می‌باشند.دندان‌ها در این خانواده
کوچک ، ضعیف و پنهان بوده و یا اینکه اصلا وجود ندارد. کفال ماهیان دارای دو باله پشتی جدا از هم
هستند که شعا ع‌های سخت اولین باله پشتی آنها ۴ عدد می‌باشد.سطح پشتی بدن اینها به رنگ آبی
و سبززیتونی و پهلوها و شکم نقره‌ای می‌باشد و غالبا ۹-۳ رگه طولی بر روی پشت ، پهلو و شکم انها
دیده می‌شود.
مشخصات:

دارای دو باله پشتی مجزا از یکدیگر. باله پشتی اول دارای 4 خار است، ولی باله پشتی دوم دارای شعاعهای نرم منشعب است.
باله شکمی در موقعیت زیرشکمی(Subadominal)، که دارای یک خار و 5 شعاع نرم منشعب است.
خط جانبی بسیار نامشخص است یا وجود ندارد.
حفره دهانی عریض(عرضی) است.
بدن و سر پوشیده از فلسهای دایره ای شکل (Cycloid) می باشند.
دندانها کوچک یا فاقد دندان است.
معده ماهیچه ای و روده بسیار طولانی است.
دارای 24 تا 26 عدد مهره میباشد.
خارهای آبششی بلند هستند.
حداکثر طول در گونه های کفال ماهیان 90 سانتیمتر است.
بسیاری گونه ها، زندگی گله ای دارند.
این خانواده بومی دریای خزر نیستند و در سالهای ابتدائی دهه سی میلادی، بچه ماهیان یکی دو ساله آنها از دریای سیاه به دریای خزر پیوند زده شده است.

شرایط زیستی:

این ماهی‌ها تحمل بالایی نسبت به تغییرات شوری دارند و به عبارتی یوری هالین می‌باشند.بچه این ماهیان گاهی به آبهای شیرین رود خانه‌ها وارد شده و مدت کوتاهی را در آبهای شیرین زندگی می‌کنند. اما نسبت به تغییرات درجه حرارت حساس بوده و همچنین قادر به نحمل میزان اکسیژن کمتراز ۲ میلی گرم در لیتر نیستند.
تنوع گونه:
دارای تنوع گونه ایی زیادی میباشد چیزی در حدود ۱۰۰ گونه شناخته شده که ذیل تعدای از معروفترین گونه
نامبرده شده اند:

ماهی کفال:Mugil cephalus Linnaeus
کفال طلایی: Liza auratus
کفال پشت سبز: Liza dussumieri
کفال پوزه باریک: Liza saliens
کفال راه راه : Mugil cephalus
کفال لکه ابی : Valamugilseheli

در ایران این دو گونه تا به حال مشاهده شده اند:

1- Mugil auratus یا Liza aurata >> کفال پوزه پهن یا کفال طلایی
2- Mugil saliens یا Liza saliens >> کفال پوزه باریک تغذیه:
ماهی کفال صدف خوار می‌باشد و نیز از دتریت هاف کرم‌ها، حلزون، دو کفه‌ای‌ها، جلبک و مواد گیاهی و مواد پوسیده کف بستر تغذیه می‌کند . کفال ماهیان دارای یک سنگدان بسیار عضلانی و یک روده طویل بوده و جانوران و گیاهان را در سنگدان خود خرد می‌کنند.
تولید مثل:
بیشتر گونه‌های کفال در دریا تخم ریزی می‌کنند اما گونه کفال سیاه به آب شیرین سازگاری پیدا کرده‌است . تخم ماهی کفال پلاژیک بوده و در آب شناور می‌باشد. تخم ریزی آنها در ماههای خرداد تا شهریور انجام می‌گیرد. تعداد تخم‌ها از ۱۰۰ تا ۷۰۰ هزار عدد متغیر است . دوره انکوباسیون تخم‌ها نیز ۲-۵روز به طول می‌انجامد
بر گرفته از وبلاگ http://kosaryha.blogfa.com

ماهي شناسي ماهي سفيد

ماهی سفید (از خانواده کپورماهیان) یکی از انواع ماهی‌های شمال ایران است که در دریای خزر و رودخانه‌های استان‌های گیلان و مازندران یافت می‌شود. این نوع ماهی از مرغوب ترین انواع ماهی شمال به حساب می‌آید. گرچه مزهٔ گوشت آن بسیار محبوب است صرف آن خالی از دشواری نیست چرا که استخوان‌های بسیار ریزی در گوشت است (به این استخوان‌های زیر در اصطلاح سیخ یا تیغ می‌گویند). ماهی سفید از اواخر بهار تا اوایل پاییز تخم‌ریزی می‌کند.
مشخصات ظاهری: فرم بدن دوکی شکل و از طرفین فشرده ، قسمت پشت تیره رنگ، طرفین نقره ای روشن و ناحیه شکمی سفید رنگ می باشد. دارای پنج سری باله شامل دو باله سینه ای ، دو باله شکمی ، یک باله پشتی ، یک باله مخرجی و یک باله دمی هموسرک می باشد .دارای دندان حلقی یک ردیفی 5-6 ، گاهی 5-5 یا 6-6 ، دهان نیمه زیرین با پوزه متحرک و فاقد سبیلک ، فلس ها دایره ای شکل(سیکلوئیدی) به اندازه متوسط ، ارتفاع بدن کمتر از طول سر یا برابر آن و طول باله مخرجی بزرگتر از ارتفاع آن است.اندازه بیشینه طول این ماهی 71 سانتیمتر با وزن 4 کیلوگرم ، میانگین طول 45 سانتیمتر و میانگین وزن 1100 گرم می باشد. این ماهی در دوطرف بدن دارای خط جانبی بوده که از سر پوش آبششی تا انتهای ساقه دمی کشیده شده است . کمان آبششی واجد 12-8 عدد خار آبششی می باشد.

در این ماهی در فصل تخمریزی ، جنس نر برروی سر و اطراف بدن واجد برجستگی های سفید خاری شکل شده که اصطلاحاً به آن لباس عروسی می گویند(عباسی و همکاران،1378).

چشم دارای لبه آزاد و برای دیدن فواصل نزدیک بکار رفته و در تغذیه و جهت یابی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در جلو و طرفین پوزه دو سوراخ بینی وجود دارد که در جلوی چشم ها واقع شده و هر سوراخ بینی توسط یک چین پوستی به دو بخش تقسیم می شود. کف حفره بینی از اپتیلوم بویایی پوشیده شده و هنگام شنای ماهی آب از طریق بخش قدامی سوراخ بینی وارد و ازبخش خلفی آن خارج شده و این امر باعث تحریک سلولهای بویایی می شود. اندام شنوایی از گوش داخلی تشکیل یافته و توسط استخوانهای Weber با کیسه شنا در ارتباط بوده و موجب تقویت صدا می شود. این ماهی از حس شنوایی نسبتاً قوی (HZ 700-17( برخوردار است. کیسه شنا در ماهی سفید دو قسمتی بوده و بخش عقبی آن تیز یا نوک داراست و توسط لوله ای بنام مجرای پنوماتیک به پشت مری متصل میگردد (Weber 1991) .

بوم شناسیمناطق زیستی و پراکنش ماهی سفید در دریای خزر

عمده پراکنش ماهی سفید در دریای خزر مربوط به مناطق جنوبی و جنوب غربی این دریا بوده و از رودخانه اترک واقع در منطقه قفقاز ( ساحل غربی خزر میانی) تا سواحل جنوب ترکمنستان ماهی سفید بعنوان یک ماهی اقتصادی ارزشمند توسط صیادان صید می گردد. حضور ماهی سفید در دیگر مناطق دریای خزر از جمله خزر شمالی و رود ولگا به ندرت و موردی بوده و تاکنون هیچ گزارش رسمی مبنی بر مهاجرت ماهی سفید به این مناطق ارائه نشده است. به هر حال بیشترین تراکم و میزان صید ماهی سفید در طی سالیان متمادی مربوط به حدفاصل رودخانه های کورا در جمهوری آذربایجان و رودخانه سفیدرود در ایران بوده است. ولی در طی 25 سال گذشته و پس از رهاکرد انبوه بچه ماهیان سفید در تمامی سواحل ایرانی دریای خزر، پراکنش آن نسبت به گذشته با تغییراتی مواجه بوده و تراکم آن در سواحل استان های مازندران و گلستان نیز بیشتر گردیده است. بطورکلی می توان گفت که بیشترین تراکم ذخایر و صید ماهی سفید در حوزه سواحل ایرانی دریای خزر می باشد. پراکنش ماهی سفید در طول سال و نسبت به تغییرات فصول و دمای آب با تغییراتی توام بوده بطوریکه در اوایل فصل زمستان به دلیل برودت بیشتر آب در سواحل استان گیلان نسبت به سواحل استان مازندران، ماهی سفید تا حدودی مهاجرت بیشتری به سمت مناطق شرقی و گرم تر این استان داشته و بطور کلی به سمت عمیق تر دریا مهاجرت کرده و از ساحل دور می شود. ولی با نزدیک شدن فصل بهار و آمادگی ماهی سفید برای تخمریزی، از اسفند ماه هر سال حضور ماهی سفید در مناطق ساحلی بیشتر گردیده و در فروردین ماه به اوج خود می رسد. در گذشته تالاب انزلی و تالاب قزل آغاج ( در جهموری آذربایجان) از محل های مهم تخمریزی ماهی سفید محسوب می شدند ولی در حال حاضر این دو تالاب اهمیت سابق خود را از دست داده و به ندرت پذیرای مولدین ماهی سفید برای تخمریزی هستند. اکثر رودخانه های سواحل ایرانی دریای خزر در گذشته مورد استفاده تکثیر طبیعی ماهی سفید بوده ولی در حال حاضر بدلایل مختلف بیشتررودخانه های چلوند، لمیر، شفارود ، شلمانرود، سفیدرود، خشکرود، شیرود و بابلسر از محل های اصلی مهاجرت بهاره و تکثیر مصنوعی ماهی سفید در سواحل ایرانی دریای خزر محسوب می شوند. به غیر از رودخانه های سواحل ایرانی دریای خزر، رودخانه های اترک، سامور و کورا واقع در منطقه قفقاز نیز محل های تکثیر ماهی سفید خارج از سواحل ایرانی دریای خزر بوده که بدلایل آلودگی سواحل ، صید بی رویه مولدین و عدم تکثیر مصنوعی و بازسازی ذخایر از طریق رهاسازی بچه ماهی سفید در این مناطق ، میزان مهاجرت تخم ریزی به این مناطق بشدت کم شده و در حد بسیار ناچیز است.ماهی سفید پس از تخم ریزی و بازگشت به دریا در تمام طول مدت باقیمانده بهار و تابستان در سواحل کم عمق دریای خزر که غنی از تولیدات جانوران کف زی است به تغذیه و رشد می پردازد.در اواخر تابستان به علت گرمای بسیار زیاد آب تا عمق 30 متری که ایزوترمی گرم در لایه اپی لیمنیون بوجود می آید ، ماهیان سفید سواحل کم عمق را ترک کرده و در نقاط عمیق تر و در لایه ترموکلاین بسر می برند و مجدداً به هنگام چرخش دمایی پائیزه، ماهی سفید جهت تغذیه به قسمتهای کم عمق سواحل با عمق کمتر از 20 متر بر می گردد. در فصل پائیز مشاهده شده که ماهی سفید مهاجرت هایی را به صورت گله ای در امتداد ساحل از طرف غرب به شرق و یا بالعکس انجام می دهد. این مهاجرت ها به شرایط جوی و جریان های دریایی ناشی از باد بستگی کامل دارد.در اواخر پائیز و آغاز زمستان با سرد شدن آب در لایه سطحی و لایه بندی حرارتی دریا ماهی سفید رفته رفته سواحل کم عمق ساحلی دریا را ترک نموده و به مناطق عمیق تر دریا رهسپار می شود، بطوریکه در آغاز فصل زمستان بخصوص در روزهای اول دی ماه لغایت ده بهمن ماه ماهی سفید را به ندرت می توان در نقاط کم عمق ساحلی مشاهده نمود. ماهی سفید زمستان را در نقاط عمیق نزدیک به بستر دریا با کمترین تحرک و جابجایی سپری نموده و در این هنگام از تغذیه کمی برخوردار است.عمقی را که ماهی سفید در آن زمستان را طی می کند در پاره ای از موارد به بیشتر از 100 متر هم می رسد. ماهی سفید از اواسط بهمن لغایت اوایل اسفند در صورت مساعد بودن شرایط جوی مجدداً جهت تغذیه و ذخیره نمودن چربی و آمادگی ورود به رودخانه ها و تالاب به سمت مناطق ساحلی حرکت می نماید. این ماهی از اواسط اسفند لغایت اواسط اردیبهشت بسته به دمای آب ، جریانهای دریایی و شرایط اکولوزییکی وارد رودخانه ها و تالاب انزلی برای تخمریزی طبیعی می گردد.

برگرفته از وبلاگ

http://shillat84.persianblog.ir

ماهي شناسي سس ماهي

ماهي شناسي سس ماهي : barbus capito

سس ماهي بزرگسر به صورت گروهي در عمق رودخانه در جريان آب زندگي ميكنند ماهيان بالغ بخصوص از ماهي هاي كوچك تغذيه ميكنند.تعداد تخمها 3 تا 9 هزار عدد است

ماهي شناسي سيم ماهي

Abramis brama
ماهي سيم داراي طول 30 تا 40 سانتي متر ميباشد . اين ماهي در آبهاي ساكن با جريان ارام با بستر گلي يا لجني و در درياچه هاي كوچك و بركه هاي باتلاقي زندگي ميكنند . در شب به طرف آبهاي كم عمق حركت كرده و حتي به لبه آبهاي صاحل نيز ميرسند . تعداد تخمها از 90 تا 340000 در انواع درشت تر ميباشد . البته من نمونه اي با طول 60 سانتيمتر و 5 كيلو وزن هم ديده ام .

ماهي شناسي تاس ماهيان

اين خانواده در آبهاي شيرين نيمكره شمالي زندگي ميكنند . بدني كشيده دارند كه توسط 5 ر ديف صفحه استخواني مشخص پوشيده ميشود يك رديف در پشت و دو رديف در پهلو ها و دو رديف نيز در زير .شكم قرا دارد دهان ارتجاعي بدون دندان در قسمت زيرين واقع ميشود .
در ايران ماهي شيپ : Acipenser nudiventris

ماهی خاویار شیپ معمولا ماهی مهاجری است که به واسطه تخم ریزی به سواحل ایران می اید و در رودخانه های ابریز دریای خزر تخم گذاری می کند . از عمری معادل ۳۰ سال بر خوردار است ، سبک وزن است و از تعدد کمی هم بهره می برد ،از نقطه نظر ارزش در رتبه چهارم قرار دارد . با طولی بیش از ۱ متر و وزنی سبک ، در فاصله ده سلگی تا ۱۴ سالگی بالغ می گردد و به سن تخم دهی می رسد.
تاس ماهي ايراني : Acipenser gueldenstaedtii

تاس ماهی ایران در حال حاضر گونه ای مستقل محسوب می شود ،چرا که تا قبل از این انرا زیر گونه ای از ماهی روس می دانستند . در لفظ به معنای بینی سیاه است که از رتبه دوم ارزش بر خوردار است . در حال حاضر به واسطه تکثیر مصنوعی از نقطه نظر تعدد از گونه روس پیشی گرفته است . از گونه روسی بزرگتر می باشد و کیفیت خاویاری برتر از وی را نیز دارا می باشد از نظر ظاهری تا حدی شبیه به هم می باشند گرچه رنگی تیره تر همراه با رنگ دانه های سفید رنگ که تا بینی وی ادامه پیدا کرده وی را از نظر ظاهری از تاس ماهی روس جدا می کند . وزنی معادل ۶۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم دارد و طولی معادل ۱متر تا بیش از ۲متر که در فاصله ۱۲ تا ۱۴ سالگی بالغ می گردد
ماهي پوزه دراز : Acipenser stellatus (دراكول يا اوزون بون)
کوچکترین ماهی خاویار دریای خزر می باشد که در ایران به اشتباه کلیه ماهیان خاویاری را به نام وی اوزون برون می نامند .از نقطه نظر کیفی در رتبه اخر قرار دارد چرا که از خاویار ریزتر و ارزانتری بهره می برد . از نظر تکثیر مصنوعی با مشکلاتی مواجه است و تعداد ان نیز در شرایط طبیعی رو به کاهش می رود .در ترجمه نام وی بینی دراز است.در فاصله ۸تا۱۲ سالگی بالغ می شود . از قامتی معادل ۱ تا ۱.۵متر بهره می برد و وزنی سبکتر در قیاس با دیگر ماهیان این خانواده در دریای خزر

فيل ماهي :Huso huso

. فیل ماهی بزرگترین ماهی ابهای داخلی است که از نقطه نظر کیفیت خاویار رتبه اول را به خود اختصاص داده است نام دیگر ان بلوگا است و نمونه هایی از انها با وزنی در حدود۱۴۰۰کیلوگرم و سنی بیش از ۱۰۰ سال صید شده است .هر ۲ یا ۳ سال یک بار تخم ریزی می کند و بین ۱۴ و ۱۷ سالگی بالغ می شود و به واسطه بهترین خاویار، رتبه گرانترین ماهی و خاویار جهان را دارا ست . از قامتی معادل یک و نیم متر تا بیش از چهار متر بر خوردار است ، رکورد صید ان در ایران ۶۲۰ کیلوگرم بوده است.

بر گرفته از وبلاگ http://esfahanfishing.parsfa.com با كمي دخل و تصرف

ماهي شناسي عروس ماهي

عروس ماهي
متوسط طول بدن در هشت سالگي به 35 سانتي متر ميرسد عروس ماهي به جويبارهاي با جريانن سريع علاقه دارد به طور كلي يك ماهي رودخانه اي است اغلب در سطح و در دسته جات بزرگ ديده ميشود .تخم ريزي در بهار و تعداد آنها تا 200000 عدد ميباشد . رشد اين ماهي بسيار آهسته ميباشد.

در بيشتر درياچه هاي داخلي يافت ميشود . درياچه كرج از زيستگاه هاي آن ميباشد.

ماهي شناسي ماش ماهي خزري

ماش‌ماهی خزری در حوضه دریای خزر پراکنش داشته و دارای دندان‌های حلقی دو ردیفی با فرمول ۵٫۳-۳٫۵ می‌باشد. بیشینهٔ درازا ۵۰ (میانگین ۳۵) سانتی‌متر و حداکثر وزن، ۳ کیلوگرم (میانگین ۵۵۰ گرم) است. بدن این ماهی دراز و از فلس‌های ریزی پوشیده شده است. طول ۵ برابر ارتفاع و ارتفاع ۲ برابر ضخامت است. بدن از دو پهلو فشرده است. سر این ماهی دراز و دهانی بزرگ دارد. آرواره پایینی جلو آمده و پهلوها نقره‌ای رنگ هستند. باله دمی به شدت دو شاخه و دراز است. باله‌های پشتی و دمی خاکستری و بقیه متمایل به سرخ است.

ماش‌ماهی گوشت‌خوار بوده و حتی از قورباغه، موش و جوجه پرندگان تغذیه می‌کند. این ماهی با ضربات دم شکار خود را بی‌حال کرده و سپس می‌بلعد. به هنگام تخم‌ریزی و خواب زمستانی تغذیه نمی‌کند. معمولا به صورت انفرادی دیده می‌شود. تعداد تخم‌ها تا ۱۰۰۰۰۰(یا ۳۰۰۰۰۰) است. ماش‌ماهی در دریاچه‌ها غالبا در سطح آب مشاهده می‌شود. تخم‌ریزی در ماه‌های فروردین تا خرداد و معمولا در رودخانه‌های با جریان سریع و بستر ماسه‌ای صورت می‌گیرد. ماش‌ماهیانی که در دریاچه‌ها زندگی می‌کنند جهت تخم‌ریزی وارد رودخانه‌ها می‌شوند. معمولا تخم ریزی همراه با سر و صداست. تخم‌ها چسبناک بوده و به بستر رودخانه یا گیاهان آبزی می‌چسبند. دوره انکوباسیون ۱۷-۱۰ روز در دمای آب ۵/۸-۵/۱۲ درجه سانتی‌گراد است. لارو ماش‌ماهی پس از خروج از تخم و جذب کیسه‌زرده به صورت دسته‌جمعی مهاجرت کرده و پس از طی اولین تابستان به طول ۱۵-۱۰ سانتی‌متر می‌رسد. لاروهای ماش‌ماهی ابتدا به صورت دسته‌جمعی زندگی می‌کنند و در هنگام بلوغ تک‌رو می‌شوند. بچه‌ماهیان زمستان را در محل امنی سپری می‌کنند و در سنین ۵-۴ سالگی به بلوغ می‌رسند.
برگرفته از سايت ويكيپديا http://fa.wikipedia.org

آمور يا كپور علف خوار

ماهی آمور یا کپور علف‌خوار، در اغلب حوضه‌های آبریز پراکنش دارد. ماهی آمور شباهت زیادی به ماهی سفید خزر دارد به طوری که آن را سفید پرورشی می‌نامند.
بیشینهٔ درازا و وزن در این ماهی به ترتیب ۱۰۰ سانتی متر و ۳۲ کیلوگرم می‌باشد(میانگین ۵۷ سانتی متر و ۶/۳ کیلوگرم) و دارای دندان حلقی با فرمول ۴٫۲-۲٫۴ یا ۵٫۲-۲٫۴ می‌باشد. بدن این ماهی گرد و فلس‌های متراکمی دارد. باله پشتی گرد و خط جانبی کاملی دارد. ابتدای قاعده باله پشتی اندکی در جلوی قائمه باله لگنی قرار دارد.خارهای آبششی کوتاه و به تعداد ۱۲ عدد دارد. عمدتاً از گیاهان آبزی تغذیه می‌کند. البته سخت‌پوستان و نوزاد پشه‌های دریاچه (شیرونومیده) را نیز مصرف می‌کند. تعداد تخم‌ها تا ۱ میلیون عدد نیز می‌رسد. نسبت به ماهی کپور معمولی باله پشتی کوتاهتری دارد. تفاوت آن با ماهی کپور سیاه، در دندان‌های حلقی است. دندان حلقی در آمور از نوع شانه‌ای و در کپور سیاه از نوع آسیایی است.
ماهی آمور دارای سر مسطح است ولی ماهی سفید سر برآمده دارد. رنگ بدن در ماهی آمور، نقره‌ای واضح و در ماهی سفید نقره‌ای محو است. تفاوت دیگر این دو در دندان‌های حلقی است که فرمول دندان حلقی در ماهی سفید ۵-۶ می‌باشد.
ماهی آمور جزء کپور ماهیان چینی می‌باشد و در سیستم پرورشی توام همراه با کپور معمولی، کپور نقره‌ای (فیتوفاگ) و کپور سرگنده، پرورش می‌یابد. این ماهی در زادگاه اصلی خود در چین، در رودخانه‌های سیلابی با آب گل آلوده و بستر پوشیده از سنگریزه به صورت دسته جمعی تخم ریزی می‌کند.تخم ریزی آن در دمای ۲۳-۲۱ درجه سانتی گراد صورت می‌گیرد. تعداد تخم‌ها ۲۰۰-۵۰۰ هزار عدد بوده و به قطر ۵/۰-۲/۱ میلی متر می‌باشند. شرایط لازم برای به وجود آمدن لاروها، غوطه‌وری تخم‌ها می‌باشد که در رودخانه‌های طبیعی در فصل سیلابی چنین شرایطی فراهم می‌گردد. ماهیان نر در زادگاه اصلی خود در ۶-۴ سالگی و ماده‌ها در ۷-۶ سالگی بالغ می‌شوند. این ماهی دارای ارزش شیلاتی می‌باشد.
در سال ۱۹۹۰ ورود ماهی غیربومی آمور از سوی شیلات به هامون پوزک در سیستان نسل نی‌های منطقه را از بین برد و این هامون را در فهرست قرمز کنوانسیون رامسر قرار داد.
بر گرفته از سايت ويكيپديا
http://fa.wikipedia.org

ماهي شناسي اسبله يا گربه ماهي

ماهي اسبله

اسبله با نام های محلی سیبیلی، بوسا، گلیس، کلیس، ناقا که دارای سه جفت سیبیلک بوده و نسبت به گونه های دیگر دارای رشد خوبی است و تا ۳۰۰ کیلوگرم و گاه بیشتر نیز می تواند وزن داشته باشد. بدن این آبزی فاقد فلس بوده و به همین دلیل برای شیعیان جز ماهیان حرام گوشت محسوب می شود، همچنین از نظر بیولوژیکی جز جانوران شکارچی و گوشتخوار است.

رده بندی:گربه ماهی اروپایی یا به بیان صحیحتر اسبله ماهی

پراکنش در ایران:ماهی اسبله در تمامی رودهای شمال ایران از رود اترک در شمال شرقی تا ارس در شمال غربی وجود دارد. بعلاوه رودهای منتهی به دریاچه ارومیه نیز محل زیست این ماهی هستند. بخشهای شمالی کارون، نقاطی از کردستان و سرشاخه های قزل اوزن در زنجان از دیگر مناطق پراکنش این ماهی در ایران هستند

بعضی از زیستگاههای اسبله در ایران:از مهمترین زیستگاههای اسبله در ایران دریاچه سد ارس در آذربایجان غربی می باشد.در مطالعات انجام شده در این رودخانه، از 6 ایستگاه انتخاب شده در 3 ایستگاه در طول این رودخانه اسبله صید شده است. در بالادست دریاچه سد نیز اسبله های فراوانی وجود دارند، بویژه در منطقه ای به نام "چشمه ثریا" که منتطقه ای مرزی مابین ایران، ترکیه و نخجوان می باشد تمرکز اسبله ها زیاد است . استعداد رودخانه در بخش پشت سد ارس برای زندگی اسبله در مطالعات دانشمندان جمهوری آذربالیجان نیز اثبات شده است. برطبق این مطالعات هنگام احداث مخزن آبی نخجوان در این رودخانه در سال 1973 ماهی های غالب منطقه سیاه ماهی و سس ماهی کورا بودند، اما در 1986 ماهی اسبله پس از ماهی کپور بیشترین میزان ماهی را از لحاظ وزن به خود اختصاص داده است. عمق زیاد مخزن به همراه طول و عرض زیاد آن عامل این رشد بوده است . از دیگر مناطق زیست اسبله دریاچه سد منجیل می باشد . سرشاخه های قزل اوزن در زنجان هم ازنقاطی است که اسبله های فراوانی در آن وجود دارد. رود اترک در استان گلستان، تجن در ساری و رودخانه بهنمیر در حومه بابلسر از دیگر نقاط زندگی اسبله در ایران هستند. رودخانه ولی آباد تنکابن، تالاب امیرکلایه و از همه مهمتر تالاب انزلی از دیگر نقاط زندگی این ماهی می باشند. رودخانه فریدونکنار زمانی پر اهمیت تین رودخانه از لحاظ زندگی اسبله بوده است . در آذربایجان، رودخانه های زرینه رود، سیمینه رود و تلخه رود(قبل از خشکسالی) از زیستگاههای اسبله بودند. متاسفانه اسبله در ایران جزو ماهیان تحت فشار است. افزایش تورهای پرساین در دریا منجر به صید ضمنی اسبله و در نتیجه افت ذخایر آن شده است. از این رو این ماهی در ایران در شرف تخلیه است .وجود برخی از طرحهای دولتی از عوامل این فاجعه بوده است: نمونه آن طرح کاهش اسبله در دریاچه مهاباد است. این طرح در سال 1367 آغاز شد و در سال 1370 به پایان رسید. چون مسوولین وقت معاونت آبزیان جهاد تصمیم به رهاسازی بچه ماهیان پرورشی در این مکان داشتند، اقدام به تخلیه دریاچه از این ماهی نمودند، به نحوی که پس از سه سال ماهی غالب این محل از اسبله به فیتوفاگ تغییر کرد . ماهی اسبله مانند تمام اعضای خانواده Siluridae بابدن کشیده و سینوسی که در انتها فشرده می شود مشخص می گردد. بدن اسبله مارماهی شکل(Anguilliform ) و فاقد فلس می باشد. سر اسبله نسبتا کوتاه و از بالا و پائین فشرده است. بدن این ماهی از کمر به طور ناگهانی شلاقی می شود و بخشی عضلانی و بسیار متحرک را می سازد که به دم منتهی می گردد. این ساختار به ساقه دمی قدرت و انرژی زیادی برای حرکات ناگهانی می دهد

پوست: پوست اسبله کاملا نرم و دارای رنگهای متنوعی می باشد، این رنگها برحسب زیستگاه ماهی تغییر می کند. بطور کلی هرچه آب روشن تر باشد رنگ بدن اسبله تیره تر است و حتی می تواند کاملا سیاه باشد. اسبله های کاملا سفید نیز در اروپا ندرتا صید می گردند، با اینحال اکثر مواقع رنگ پوست اسبله در قسمت پشت سیاه یا خاکستری تیره بوده، تدریجا به سمت شکم رنگ آن روشنتر و رگه های خاکستری،یشمی، زیتونی، آبی مات، طلائی و سفید به آن اضافه می شود. این رنگ در قسمت شکم کاملا سفید می گردد. بطور کلی پهلوها وباله ها طرح مرمری دارند که به علت پراکنش نامنظم رنگدانه ها می باشد . گفته می شود که اسبله جزو ماهیهای پوست سمی است

سیستم حسی اسبله:بینایی: خانواده Siluridae در مقایسه با سایر گربه ماهیان چشمهای بزرگتری دارند، با اینحال به نسبت سایر ماهیها چشمان آنها کوچک است . گونه اسبله نیز چشمهای بسیار کوچکی دارد، این خصوصیت بیانگر این حقیقت است که اسبله یک شکارچی شبانه بوده و بدلیل عدم بکارگیری چشمها برای شکار، چشمها تحلیل رفه اند و تنها با حلقه طلایی اطراف عدسی تشخیص داده می شوند. فضای بین دو جشم اسبله نیز زیاد است. محل چشم در نیمه بالایی بدن و بالاتر از کناره لبها می باشد. شنوایی و خط جانبی: اسبله می تواند شکار را مستقیما بوسیله گیرنده های صوتی ردیابی کند. دو نوع سیستم گیرنده اصوات در اسبله وجود دارد: 1-جابجایی ذره ای فشارصوت و امواج صوتی سیستم اول توسط خط جانبی انجام می پذیرد. اگریک مولکول آب توسط حرکت یک ماهی یا اصوات او به حرکت درآید، این حرکت به ذرات مجارو بصورت پیاپی منتقل شده و در صورت داشتن انرژی کافی به اسبله می رسد. این جابجایی توسط خط جانبی دریافت می گردد. خط جانبی دارای سوراخهایی است که آب از آنها عبور می کند. داخل این سوراخها تعداد زیادی سلول عصبی وجود دارد که سلولهایی حساس هستند. این سلولها در گوش داخلی ماهی هم وجود دارند. داخل آنها تعدادی سلولهای موئین داخل ماده ای ژلاتینی(کوپولا) قرار گرفته و آزادانه به اطراف حرکت می نمایند. فشار اصوات و امواج صوتی نیز توسط حرکت سلول های موئین دریافت می شوند. اگر فاصله منبع صوت نزدیک باشد، امواج حاصل از آن توسط سبیلکها نیز ردیابی می گردند. اسبله قابلیت درک اصوات گوناگون حاصل از طعمه های مختلف را نیز دارا است. بطور مثال برای اسبله، یک ماهی سالم، یک ماهی مریض و یک ماهی اسیر(طعمه های زنده ماهیگیران) صداهای متفاوتی دارند

اسبله جایگاه مهمی در مدیریت شیلاتی استخرها و رودخانه ها دارد و یک کنترل کنده بیولوژیک مهم است که می تواند از افزایش بیش از حد گونه های ناخواسته جلوگیری نماید. شاید یکی از مهمترین ارزشهای اسبله جنبه صید ورزشی آن می باشد. هر سال تورهای تخصصی صید ورزشی اسبله در اروپا به کشورهای مختلفی سفر کرده و به همراه خود سود سرشاری را وارد این کشورها می نمایند. مدیران مناطق توریستی که در آنجا در کنار سایر جاذبه ها، امکان صید اسبله هم وجود دارد در تبلیغات خود بخش مهمی را به این ماهی و رکوردهای آن در منطقه مربوطه اختصاص می دهند

گربه ماهی اروپایی یا اسبله (Silurus Glanis) یک ماهی آب شیرین بدون فلس است که بواسطه سرتخت و دهان بزرگ و گشادش قابل تشخیص می باشد. دهان او شامل خطوطی از دندانهای کوچک بیشمار است. دو سبیل بلند در طرفین فک بالایی و چهار سبیل کوتاه در طرفین فک پایینی اش قرار دارد. آن دارای یک باله مخرجي بلند است که تا باله دم ادامه می یابد و داراي شعاع هايي بين 84-92 عدد مي باشد. یک باله پشتی کوچک نوک تیز نسبتأ خیلی جلوتر قرار گرفته است كه تعداد شعاع هاي نرم آن حدود 3-5 عدد است. اسبله از باله های سینه ای برای گرفتن شکار استفاده می کند. با این باله ها یک گرداب کوچک ایجاد می کنند تا تعادل طعمه را بر هم زنند که نتیجه آن فروبلعیدن راحت شکار در حلق بزرگ ماهی است. اسبله دارای پوست بسیار لیز سبز مایل به قهوه ای است. زیر شکم آنها به رنگ سبز کمرنگ یا سفید می باشد. گربه ماهی اروپایی بیش از 30 سال عمر می کند و شنوایی بسیار خوبی دارد.

اسبله يا گربه ماهي اروپايي

تخم ریزی از اوایل فروردین تا اردیبهشت و درمناطق پوشیده از گیاهان آبزی صورت می‌گیرد و تخم ریزی در دمای ۱۸ درجه سانتيگراد می‌باشد. جنس‌های نر وماده در کنار ساحل که پوشش گیاهی فراوانی دارد محل مناسبی را انتخاب می‌کنند. اسبله ماده بیش از 30.000 تخم بر هر کیلوگرم از وزن بدن، تخم تولید می کند. ماهی نر از آشیانه (محل تخم ریزی) محافظت می کند تا بچه ماهی ها سر از تخم در آورند که بسته به درجه حرارت آب می تواند از 3 تا 10 روز به طول انجامد.

اسبله با تغذیه از کرمها ، شکم پایان ، حشرات ، سخت پوستان و ماهیها به زندگی خود ادامه می دهد. همچنین قورباغه ها ، موشها ، موشهای صحرایی ، پرندگان آبزی مانند اردکها و مدفوع انسانها و حیوانات را نیز می خورد.
اسبله ها در دریاچه های بزرگ و عمیق و رودخانه های با جریان کند زندگی می کنند. ترجیح میدهد تا در مکانهایی از قبیل مجراها یا حفره های بیستر رودخانه و نزدیکی درختان غرق شده و غیره اقامت نماید. در نزد اروپائیان یک ماهی خوردنی است و نیز آنها را در استخرهای پرورش ماهی نگهداری می کنند. البته علمای شیعه بنا به عللی از جمله عدم وجود فلس بر روی سطح بدن این ماهی خوردن آن را حرام می دانند ولی برادران اهل تسنن از گوشت آن تا جایی که من می دانم، استفاده می نمایند. اسبله در دامنه وسیعی از مناطق مرکزی ، جنوبی و شرق اروپا و نزدیک بالتیک و همچنین در دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن یافت می شوند.

این ماهی به طولی بیش از 3 متر و به وزنی بیش از 250 کیلوگرم دست می یابد که از لحاظ جسه دومین ماهی بزرگ در آبهای شیرین بعد از ماهیهای خاویاری از جمله فیل ماهی است (البته در برخي از منابع به طولي بيش از 5 متر و وزني بيش از 300 كيلوگرم نيز اشاره شده است). بهرحال یک چنین طول بزرگی بندرت یافت می شود اما تا قدری موثق از 19 کشور در این اندازه گزارش شده است. بیشتر اسبله ها سایزی حدود 130 تا 160 سانتیمتر دارند. ماهیهای بیش از دو متر معمولأ بندرت وجود دارند.

برگرفته از كاتالوگ 2010 كورموران http://www.cormoran.de , در ايران http://www.cormoran-daiwa.ir

ماهي شناسي كپور ماهي

این ماهی از خانواده است که دارای ۲ جفت سبیلک، ودندان‌های حلقی با فرمول ۳٫۱.۱-۱٫۱.۳ یا ۳٫۲.۱-۱٫۲.۳ می‌باشد. کپور معمولی فلس‌هایی درشت و باله پشتی ممتدی دارد. تعداد فلس‌های خط جانبی در این ماهی ۳۲-۳۰ عدد می‌باشد. دهان آن کشویی بوده و قابل بیرون زدن است. کپور معمولی در حوضه‌های دریای خزر، رودخانه تجن و تمام حوضه‌های آبریز ایران پراکنش دارد. حداکثر طول در این ماهی ۱۵۰ و میانگین ۳۸ سانتی متر است. بدن این ماهی تا حدی دراز است و طول ۳ برابر ارتفاع می‌باشد. سر ماهی بزرگ و پوزه کند است. باله مخرجی کوتاهی دارد. در باله پشتی ۳ تا ۴ خار سخت و ۱۵(۱۶) تا ۲۱(۲۲) شعاع نرم و شاخه شاخه وجود دارد. در باله مخرجی نیز ۳ خار سخت و ۵ یا ۶ شعاع نرم شاخه شاخه دیده می‌شود.
این ماهی همه چیز خوار بوده و از موجودات ریز بستر آب، کرم‌ها، سخت‌پوستان، نوزاد حشرات و حتی فضولات حیوانی و گیاهی، لاشه حیوانات، تخم ماهیان و حتی نوزادان خود را مصرف می‌کنند.
در دمای کمتر از ۷ درجه سانتی‌گراد به صورت دسته جمعی به خواب زمستانی فرو می‌روند. در آب شیرین به سر برده و آب‌های گرم، آرام و پوشیده از گیاه را دوست دارد.
در میان کپور ماهیان می‌توان ۴ نوع آن را بر حسب قرار گرفتن فلس‌ها بر روی بدن از یکدیگر تشخیص داد: ۱)کپور فلس‌دار: که دارای بدنی کاملا پوشیده از فلس است. ۲) کپور آئینه‌ای: که دارای فلس‌های آئینه‌ای شکل و نا مرتب است. ۳)کپور فلس یک ردیفی: که دارای یک ردیف فلس در امتداد خط جانبی بوده و همگی آنها به یک اندازه‌اند. ۴) کپور چرمی یا برهنه: که فاقد فلس و یا دارای تعداد کمی فلس است.
گونه‌های پرورش‌داده‌شده و رنگارنگ به نام کپور گلگون (کوی) معروفند.

ماهی کپور پرورشی همه چیز خوار و به طور کلی کفزی خوارمی باشد.در سال اول پرورش (بهار و تابستان) از پلانكتونهای جانوری تغذیه می نمایند ولی به تدریج به تغذیه جانوران کفزی می پردازد غذای طبیعی این ماهی لارو حشرات ، نرم تنان کفزی و در اواخرسال دوم پرورش (پائیز) مقداری غذای گیاهی نیز مصرف مینمایند.

این ماهی از غذای دستی شامل سبوسها ، غلات و کنجاله ها نیز به آسانی استقبال میکند و به ماهی اهلی شده معروف است و در آبهای شیرین و نسبتا گرم زندگی می کند در مناطق معتدله در سن دو سالگی به بلوغ جنسی می رسد و در شرایط مناسب تغذیه ای در این سن به وزن 1 الی 5/1 کیلو گرم می رسد .

استعداد هماوری نسبی (تعدادتخم به ازاء هر کیلو گرم وزن ماهی ماده) 100000 الی 200000 عدد است و هر کیلو گرم تخم این ماهی به 700000 الی 1000000 عدد بالغ می گردد.

زمان تخم ریزی در بهار و اوایل تابستان است ، تخم ریزی به صورت دسته جمعی و در سنین و اندازه های مختلف صورت می گیرد . جایکاه تخم ریزی طبیعی این ماهی ها در زمین های تازه به زیر آب رفته و پوشیده از بسترهای گیاهی است .

تخم ها چسبنده اند و ثابت در مناطق تخم ریزی قرار می گیرند . مدت خارج شدن لارو از تخمها 4-3 روز به طول می انجامد. در دمای 22-18 درجه سانتی گراد اندازه لاروها در بدو شروع تغذیه 7-6 میلی متر است .

ماهي كپور معمولي

نام علمی: Cyprinus carpio

نام لاتین: Common carp

سرسلسله خانواده کپور ماهیان می‌باشد.منشا ماهی کپور دریای خزر مي‌باشد که امروزه به طور گسترده پرورش داده می‌شود. امروزه 35 ـ 25 درصد تولیدات ماهیان گرم‌آبی را به خود اختصاص داده است.

مشخصات کلی : بدن تقریبا پهن است ،روی پوزه ماهی در دو طرف دو جفت سبیلک(چهار عدد ) قرار دارد ، بدن پوشیده از فلس و به رنگ طلایی است،معمولاَ درازاي بدن ماهي سه برابر پهناي ماهي است ، فلس هاي بدن معمولا درشت دایره ای شکل، سرماهي نسبتاًبزرگ،پوزه گنده،دهان انتهايي وکشویی،دندانهای حلقی سه ردیفی و سه باله پشتي دراز و ممتد دارد . خط جانبي كامل و رنگ بدن در قسمت پشتي تيره و در پهلوها و شكم زرد مایل به نارنجي است.حداکثر طول در این ماهی ۱۵۰ و میانگین ۳۸سانتیمتر است و باله مخرجی کوتاهی دارد.

مشخصه اصلي نژاد پرورش كپور ارتفاع زياد بدن است .يعني پهناي بدن كپورپرورشی نسبتا زیاد است.

تغذیه ماهی کپور معمولی:

کپور معمولی در 8 ـ 6 هفته اول عمر خود عمدتا از جانوران بسیار ریز داخل شن تغذیه می‌کند که شامل روتيفرها وپارو پايان است و به تدریج رژیم تغذیه‌ای آنها از مصرف جانوران ریز به گیاهان ، کرمها، نوزادان حشرات و نرم تنان تبدیل می‌گردد به طوری که بچه ماهيان بزرگتر از 10 گرم ميتوانند از بي مهرگان ، سخت پوستان ، حشرات ، لاروهاي حشرات ، نرم تنان ، كرمهاي كفزي ، قسمتهاي پوسيده گياهان ، بذر گياهان و … تغذيه كنند . ولی بهر صورت تغذیه از جانوران کف استخر از اهمیت ویژه‌ای برخورداراست ماهی کپور از خوردن فضولات حیوانی و گیاهی حتی لاشه حیوانات هم رویگردان نیست به طوریکه تخم و نوزاد ماهیانی که تخم ریزی آنها زودترصورت می گیرد را نیز مي‌خورد.ماهی کپور در درجه حرارت22ـ18 درجه سانتیگراد تخم‌ریزی می‌کند در حالی که ماهی کپور نقره‌ای ، آمور ، سرگنده در درجه حرارت بالاتر از 22 درجه سانتیگراد تخم ریزی کرده بنابراین لاروهای این ماهیان غذای مناسبی برای ماهی کپورمحسوب می‌شود بنابراین ماهی کپور یک ماهی همه‌چيز‌خوار است. پرورش دهندگان ماهي ، از اين عادت همه چيز خواري ماهي استفاده كرده غذاهاي دستي متشكل از دانه هاي غلات مثل جو ، گندم ، ذرت و كنجاله هاي حبوبات و … را براي تكميل تغذيه ماهي استفاده مي كنند .

ماهی کپور در مناطق معتدله در سن دو سالگی به بلوغ جنسی می رسد و در شرایط مناسب تغذیه ای در این سن به وزن 1 الی 5/1 کیلو گرم می رسد. زمان تخم ریزی در بهار و اوایل تابستان است، تخم ریزی به صورت دسته جمعی و درسنین مختلف صورت می گیرد. جایگاه طبیعی تخم ریزی این ماهیان در زمین های پوشیده از بسترهای گیاهی است

ماهی کپور معمولی با توجه به الگوی فلس به چهار گروه زیر تقسیم بندی می شود:

الف ـ فلس دار
ب ـ آئینه ای
ج ـ چرمی

د ـ خطی

۱۳۸۹ تیر ۲۴, پنجشنبه

ماهي شناسي زرده پر

زرده پر

زرده پرها گروهی از کپور ماهیان بزرگ آبهای شیرین هستند و با نامهاى زردك و سس ماهى نیز معروف است. تقریبأ تمام خانواده دسته Barbus در مقایسه با کپور که بطور نمونه در لجنهای بستر استخرها و آبهای آرام ساکن می شوند ، زرده پرها معمولأ در بسترهای شنی و سنگی در آبهایی با جریان تند با حجم اکسیژن حل شده بالا یافت می شوند. یک زرده پر بالغ طولی بین 25 تا 105 سانتی متر و وزنی بین 200 گرم تا 10 کیلوگرم دارد. اگرچه وزنهای حدود 1 تا 2 کیلوگرم بیشتر معمول هستند. اندازه زرده پرها در رودخانه های بزرگ از این نیز تجاوز می کند.

مشخصات ظاهری :

بدنش كشیده و از طرفین كمى فشرده است. سر و فلس هاى بزرگى دارد. رنگ پشت آن قهوه اى تیره در طرفین زرد و در ناحیه شكم سفید است. علت نامگذارى آن باله هاى زردى است كه دارد. دهانش در زیر قرار گرفته است. زرده پرها دارای دو جفت سبیل می باشند. یک جفت سبیل بلند در جلوی دهانشان واقع شده که بوسیله آن می توانند به راحتی موقعیت خود را در مسیر حرکتیشان تشخیص دهند و یک جفت سبیل کوتاهتر در زیر چانه دارند. نوع دیگری از زرده پر در حوضه خزر وجود دارد كه سرى پهن و اندازه اى بزرگ تر دارد اما اخیراً بسیار كمیاب است، این دو گونه را از روى موقعیت باله پشتى مى توان شناسایى كرد كه در گونه مورد بحث ما برخلاف آن گونه دیگر نسبت به سر ، به دم نزدیك تر است. نوع دیگر همیشه در قسمت هاى میانى رودخانه كه داراى بستر قلوه سنگى و دماى متوسط ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد به سر مى برد. از مواد گیاهى، بذر علوفه، حشرات آبزى، سخت پوستان كف زى و بچه ماهى ها تغذیه مى كند. نرها در ۴ سالگى و ماده ها در ۵ سالگى بالغ مى شوند. ماهى نر در زمان تخم ریزى روى سر و بدن برجستگى هاى مرواریدى دارد.

زرده پرها بیشتر در رودخانه های اروپا و آسیای مرکزی زندگی می کنند. آنها همچنین در آفریقا نیز یافت می شوند. نام Barbel از واژه لاتین Barba به معنی ریش یا هرگونه برآمدگی تیز شبیه مو استنتاج شده است که اشاره به حسگرهای مو مانند رشد کرده در طرفین دهان زرده پر دارد.

تخم ریزی :

تخم ریزى عمدتاً از خرداد تا تیر انجام مى شود. به طور گروهى وارد رودخانه مى شوند و در نقاط كم عمق تخم ریزى مى كنند. ۳ تا ۹ هزار تخم مى گذارند كه زرد رنگ و چسبناك است و به سنگ ها و گیاهان مى چسبد. نسبت جنسى نر به ماده هفت به یك است. مخصوص حوضه خزر و آرال است. تابستان ها در نبود ماهى سفید بازار دارد. گوشت آن داراى استخوان هاى ریز زیاد اما خوشمزه است. باید توجه داشت كه تخم هاى آن سمى بوده و خوردنش باعث تهوع و سرگیجه مى شود.

نكته بسيار مهم درباره زرده پر قسمت زيرين شكم ماهي ماده در زمان تخم ريزي به شدت سمي است
(مخصوصاْ در قسمت مخرج) بهتر است در زمان صيد اين قسمت كه پوست نازكي هم هست از بدن ماهي با چاقو جداشود .ضمناْ از ديگر كعايب اين ماهي خوردن لارو و تخم ديگر ماهيان توسط اين ماهي است به طوريكه ميتواند ظرف 3 سال نسل يك ماهي را در يك منطقه را تحط تاثير قرار دهد .

ماهي شناسي قزل آلا رنگين كمان

اين ماهي نسبت به قزل آلاي خال قرمز محبوبيت كمتري دارد و اولين بار توسط دكتر معتمد به ايران معرفي شد. خاستگاه اين ماهي جنگجو آمريكاي شمالي است.
اين ماهي با ماهي خال قرمز خصومت نامعلومي دارد و به باله هاي دمي اين ماهي آسيب رسانده كه در اثر جراحات وارده ماهي خال قرمز تلف مي گردد اين ماهي معمولا در آبهاي روان و باشدت كمتري نسبت به قزل آلاي خال قرمز سكونت دارد لذا ماهي هاي خال قرمز مجبور به صعود به بالا دست رودخانه ها مي گردند.
براثر پرورش اين نوع ماهي در اكثر شهرهاي كشور اين گونه را در اكثر رودخانه ها خواهيد يافت . رنگ اين ماهي نقره اي و درقسمت پشت ، سبز تيره مايل به خاكستري است ،كه رنگ سبز آن كم كم رو به پهلوها كمتر ميشود . سرتا سر نيمه بالايي و مياني بدن اين ماهي پر از خالهاي سياه است كه تراكم اين خالها در نيمه مياني بدن كمتر است .
نوار مياني بدن اين ماهي كه به موازات خط جانبي بدن اين ماهي است به رنگ صورتي با قهوه اي ميباشد ،كه از روي آبششها شروع و تا دم ماهي امتداد دارد كه در قسمت انتهايي كمرنگ تر مي شود، نسبت به ماهي خال قرمز رشد سريعتري داشته و افزايش دما و شرايط نا مساعد را بهتر تحمل مي كند. طول بدن اين ماهي بين سي تا پنجاه سانتيمتر است ولي ميتواند تا طول هشتاد سانت نيز با وجود شرايط مناسب رشد كند و در فواصل زماني اواخر زمستان تا اواخر بهار زاد و ولد مي كند اين نوع از ماهي هنگام صيد پرشهاي بلندتري نسبت به همنوعان خود به نمايش مي گذارد و قبل از جفت گيري نوار هاي رنگي روي آبششها پر رنگ تر مي گردند و بعد از فصل تخمريزي اين نوار خيلي كمرنگ ميشود و البته اين نوار رنگي در ماهيهاي درياچه اي پر رنگ تر است .
اين قزل آلا به دونوع تقسيم مي گردد:
قزل آلاي رنگين كمان: اين قزل آلا داراي نوار صورتي رنگ متمايل به بنفش و گاهي سرخابي است
قزل آلاي رنگين كمان قهوه اي: اين قزل آلا داراي نوار رنگي قهوه اي متمايل به مسي بر روي آبششها است و از نظر اندازه كمي بزرگتر از همتاي صورتي خود مي گردد.

گونه ماهي آزاد درياي خزري :

رنگ بدن این ماهی نقره ای است و در پهلوها ، لکه های ستاره ای شکل دارد. تعداد فلس بین باله چربی و خط جانبی ۱۹ - ۱۱ عدد است. قد متوسط ۷۷ سانتیمتر و وزنش تا ۵ کیلوگرم نیز میرسد، این ماهی که در قسمتهای کرانه شمالی ایران زندگی میکند در اواخر پاییز و اوایل زمستان ، جهت تخم ریزی وارد رودخانه های ورودی به دریاچه خزر میشود.

مواد غذایی این ماهی را در سنین پایین لارو حشرات و بچه ماهیان و در سنین بالا انواع ماهیان تشکیل میدهند. این ماهی از ماهیان باارزش این دریاچه است. صید بی رویه ، مسدود شدن راههای مهاجرت به سبب ساختن پلها ، در نظر نگرفتن راه مهاجرت ماهی و آلودگی آبها عواملی هستند که نسل این ماهیان را به خطر انداخته است. دو گونه از این ماهیها وجود دارد که هر کدام روش زندگی خاص خود را دارند.

آزاد ماهي دريايي : گونه مهاجر آن، از آبهای شیرین مهاجرت کرده تا در آبهای آزاد تغذیه کنند و به زندگی ادامه دهند، اما برای تولید مثل به رودخانه محل تولد خود باز می گردند.

آزاد ماهي رودخانه اي : از گونه مهاجر خود کوچکتر بوده و تمام عمر خود را در رودخانه سپري ميكند ولي در فصل تخمريزي به بالادست رودها مهاجرت ميكند

خصوصيات آزاد ماهيان :

دوران نوزادي : اين ماهيها در زمان نوزادي داراي نوارهايي تيره رنگ بر روي بدن خود هستند كه استتار بسيار مناسبي ايجاد ميكند .نوزاد اين ماهيها بر خلاف ساير ماهيهاي ديگر در زمان نوزادي تيره رنگ و در زمان بلوغ روشن تر گشته و نوارها كم كم ناپديد ميگردند.

خط جانبي : در ميانه بدن ماهي از دم تا به سر ماهي خطي نازك و برجسته وجود دارد كه با دقت بيشتر منافذي بر روي آن مشاهده ميگردد. وظيفه اين خط كه به خط جانبي ماهي مشهور است تعيين فاصله تا سطح آب ،احساس برخورد و عبور هر شيئي كه داراي ارتعاش باشد استو شنوايي در زير آب را نيز براي ماهي مقدور سازد. اين خط به عنوان امواج سونار با ارسال و دريافت مانند مكان يابي قوي كه سرعت پردازش آن ميليونها بار سريعتر از پردازش قويترين كامپيوتر ها است حتي به عنوان غذا ياب نيز كاربرد دارد.تشخيص دماي آب و سختي و مسمويت آب نيز به عهده اين خط مرموز و مخفي است.

چشم ماهي : چشم این ماهی به صورت محدب و داراي حسگر هاي بسيار حساس به نور بوده كه بر روي شبكيه چشم اين موجود تعبيه شده اند. قدرت بينايي اين موجود از هر ماهي ديگري بيشتر است اما ديد بسيار خوبي چون اردك ماهي و سوف در شب ندارد ولي باكمي تابش مهتاب اين ماهي را به وحشي ترين موجود در زير آبهاي سرد تبديل خواهد كرد.حفره چشمي اين ماهي در سر در حالتي است كه زاويه صدوهفت درجه اي را پوشش ميدهد و اين ،به اين علت است كه حسگرهاي ديگري در زير فك عمل ديدن يا بهتر بگوييم احساس كردن را به عهده گرفته اند.فركانسهايي از نور را كه چشم انسان قادر به روئيت آنها نيست را دريافت ميكنند اين طول موج از نور براي هر موجود خشكي زي بجز پرندگان شكارچي خطر ناك و كور كننده است. اين ماهي تقريبا همه نوع رنگ را قادر به تشخيص است ولي هر رنگ را با قرمزي ملايم تري تركيب كرده و ميبيند.مثلا اگر يك پشه سفيد را در نظر بگيريد آن را به رنگ صورتي يا نارنجي خواهد ديد واين بدان علت است كه در زير آب خبري از اشعه مادون قرمز آنچنان كه در خشكي هست، نيست. لذا اين تركيب رنگي باعث بهتر و صاف ديده شدن اشياء در زير آب ميگردد.اگر شما از عينك دودي پولاريزه استفاده كنيد و بعد رنگ اين عينك را كهربايي يا قهوه اي روشن انتخاب نماييد خواهيد ديد كه با رنگ قهوه اي ديدن زير آب و ماهي زير آب بسيار آسانتر خواهد شد.

بويايي : شايد همه فكر كنند كه دو سوراخ با درپوش كوچك تنها بيني اين موجود است ولي بايد گفت كه در سر اين ماهي سوراخهايي بسيار ريز وجود دارد كه به بويايي اين ماهي كمك شاياني ميكند هرچند كه مكانيسم بويايي اين ماهي بسيا رپيچيده است و مي تواند بوي هر موجودي در زير آب را با وجود جريان زياد آب احساس كند حال ميدانيد انتشار بود در محيط سرد با كندي همراه است ولي اين موجود با دارا بودن كانالهاي متعدد در هر سوراخ بيني بو را به محاصره در آورده و تماس عصبهاي بويايي را با آب بيشتر مينمايد.

پرزهاي حسي : بر روي فك و آرواره ها پرزهاي بسيار ريزي وجود دارد كه ميتوان از آنها با نام فاصله سنج ياد كرد كه كنترل ماهي را همچون موهاي صورت گربه كنترل ميكند با اين تفاوت كه قدرت مكش را با تعيين فاصله دقيق تا طعمه بررسي و بعد با تنظيم قدرت مكش گرداب آبي رابه سوي طعمه هدايت خواهد كرد. در ثاني فاصله ماهي از كف ريگها را نيز ثابت خواهد كرد تا بر اثر جريانهاي تند سيلابي كه ديد وجود ندارد ماهي با اين سنگها برخورد نكند.

دم و باله ها : شكل ظاهري دم و باله ها از اين ماهي يك فانتوم پر سرعت ساخته است هرچند كه ساخت بشر تقليدي از حيات وحش است ولي شكل باله دمي در هنگام حمله يا شناي آرام و سريع اين موجود تغيير مي يابد لذا جهت حمله باله تماما باز ميگردد تا ماهي را باسرعت زيادتري به جلو و براي يك لحظه براند در صورتي كه براي شناي آرام دم را تا جاي ممكن جمع ميكند.باله هاي دمي كه اقلب به عنوان محافظ از تخمها در زمان تخمگذاري است ولي وظيفه سكان هدايت اين موجود را بر عهده دارد .باله كمري نيز تعيين فاصله از سطح آب و كنترل تعادل افقي ماهي را بر عهده دارد و گاهي همراه با پوشش آبششها جهت ترساندن مهاجمان از آن استفاده ميكند. باله اي شكمي ماهي را در هنگام شنا در خط مستقيم نگاه ميدارد و باله هاي سينه اي براي حركت به سمت عقب يا شناهاي مسافت كوتاه و تغيير ارتفاع ماهي و در كل كنترل جهت حركت در ماهي را دارد و قدرت مانور را زياد ميكند.

دندانها : در ماهي قزل آلا چهار نمونه دندان وجود دارد .1-دندانهاي نيش -2-دندانهاي نگهدارنده - 3-دندانهاي زباني 4-دندانهاي آسيا

1-دندانهاي نيش :در لبه خارجي آرواره ها وجود دارد كه اولين دندانهاي قابل ديدن هستند و از همه بلند تر بوده و عمل گرفتن طعمه را بر عهده دارند.

2-دندانهاي نگهدارنده : اين دندانها در سقف دهان ماهي و بر روي لبه داخلي آبششها وجود دارد كه با عث نگه داشتن طعمه شده و ممانعت از خروج آن از دهان ميكنند.

3-دندانهاي زباني: بر روي زمان اين ماهي دندانهايي منحني وجود دارد كه به سمت داخل است و همچون زبان انسان هدايت طعمه را به عهده دارد با اين تفاوت كه قتل نهايي طعمه بر عهده اين زبان است.

4-دندانهاي آسيا : در منطقه گلوي اين ماهي دندانهايي پهن و با زبري نرم وجود دارند كه عمل آسيا و له كردن غذا را بر عهده دارند

منافذ پوستي در سر : اين منافذ همان طور كه گفته شد داراي حسگر هايي پيشرفته هستند و شايد عملا حس ششم ماهي را قابل لمس نموده است . اين منافذ قدرت تشخيص كوچكترين فعاليتهاي الكتريكي موجودات را دارد.

رنگدانه هاي پوستي : اين رنگدانه ها كه رنگ پوست را تشكيل ميدهند همچون آفتاب پرست قدرت تغيير دارند لذا به استتار ماهي كمك ميكنند. تغيير رنگ ماهي در هنگام صيد و مرگ دلالت بر اين نكته دارد.حال ماهي براي آمدن بر روي سطح از غلظت اين رنگها ميكاهد تا قابل ديدن نشود و هنگامي كه در كنار سنگي پناه ميگيرد رنگ خود را مطابق با صخره ميكند.اين موجود كنترل كاملي بر روي رنگ خود دارد.

تفاوت نر و ماده : تفاوتهاي ظاهري زيادي در ماده و نوع نر آن وجود دارد که شامل:

باله چربي : باله چربي در نوع نر كمي بلند تر و كمچربي تر است

باله كمري :درنوع نر باله كمري بلند تر و شل تر است

اندازه : ماهي ماده از نظر طول و جثه بزرگتر از نوع نر است

باله مخرجي : در نوع نر باله مخرجي گرد است و فاقد خار ولي در نوع ماده جهت حفاظت از تخمها باله مخرجي داراي يك خار است.

سر : سر ماهي نر نسبتا كوچكتر و شكلي گرد دارد و گاهي تحدبي بر روي پيشاني دارد ولي در نوع ماده آن قسمت پيشاني صاف و سري كشيده و نوك تيز دارد.برگرفته از سايت :http://omtrout.com