منطقه حفاظت شده دنا :

منطقه حفاظت شده دنا

موقعیت و وسعت :

این منطقه درشمال استان وبخشی از آن درجنوب استان اصفهان قراردارد. طول وعرض جغرافیایی آن به شرح ذیل است

3053_3115 عرض شمالی

36_51_9_51 عرض شرقی

این منطقه با وسعتی حدود یکصد هزارهکتار(93831) واقع درشهرستان دنا (70%) وسمیرم اصفهان (30%) قرارگرفته است 0اوج چین خوردگی زاگرس با ارتفاع 4425متر درمنطقه حفاظت شده دنا می باشد . دنا دارای چهل قله بالاتر از 4000 متر دارد که مورد توجه و علاقه وافرهربیننده بویژه کوهنوردان می باشد

ویژگیهای طبیعی :

این منطقه ناحیه ای است کاملا کوهستانی و اختلاف ارتفاع بلندترین و پست ترین نقطه منطقه حداقل 3000 مترمیباشد. چنین اختلاف ارتفاعی با وجود قله هایی بلند ، دیواره های عظیم و دره های عمیق ممکن گردیده است . مرز شرقی دنا را گردنه بیژن و مرزهای شمالی ، غربی وجنوبی آنرا دو رودخانه ماربر و بشار مشخص می نماید. دردامنه های دنا دره های متعددی وجود دارد که پر از چشمه های کوچک و بزرگ است . بسیاری از این چشمه ها از زیر برف می جوشد و از دامنه های پر شیب دنا ، کف آلود وپرشتاب سرازیر می شوند واز صخره های بلند فرو می ریزند ، بهم می پیوندند و رودخانه های سرد ، شیرین و زلال بشار و خرسان را تشکیل می دهند

تنوع زیستی :

تنوع عظیم زیستی درمنطقه حفاظت شده دنا در کشور و حتی جهان کم نظیر است . درمنطقه حفاظت شده دنا تعداد 168 گونه جانوری و 1201 گونه گیاهی تاکنون شناسایی شده اند0

فلور منطقه :

دردامنه های جنوبی تا ارتفاع 2500 متر فقط جنگل بلوط همه جا را پوشانده است . درمیان این درختان و نواحی وارتفاعات مختلف گونه های جنگلی دیگری نظیر بنه کیکم ، ارزن ، شن و انواع بادام کوهی مشاهده میشود. اما تسلط کامل با گونه بلوط Quercus Branti میباشد

ازارتفاع 4000 متر به بالا دیگر خبری از بوته های سطحی منطقه نیست و تنها شاهد گیاهان کوچک و زیبایی در پناه سنگها و شکاف صخره ها هستیم . برخی از این گیاهان در اوایل تابستان گلهای ریز ، رنگین و بسیار زیبایی به بار می آورند. حداقل 1200 گونه گیاهی در منطقه شناسایی که از این تعداد 50 گونه آندمیک این منطقه میباشد.

تعداد تیره های شناسایی شده حدود 90 تیره از 150 تیره گیاهی ایران )60%(

تعداد 430 جنس از 1215 جنس گیاهی ایران )35%(

تعداد1201 گونه گیاهی از 7502 گونه گیاهی ایران )16%(

تعداد 50 گونه آندمیک برابر17% کل گونه های آندمیک ایران وجود تعداد 128 گونه دارویی 110 گونه زیستی وحشی 84 گونه رنگده 61 گونه خوراکی و حشی بیانگر ارزش دارویی ، خوراکی ، مرتعی و حفاظتی گیاهان دنا است .

گیاهان درختی و درختچه ای :

بلوط ، بنه (پسته وحشی ) ، ارژن ، کیکم (افرا) ، خینجوک (کله خونگ ) ، صنوبر، سماق ، تمشک ، گز ، نارون ، کاروانکش ، شوخ ، سنجد ، انجیر وحشی ، زبان گنچشک(بینو) ، پلاخور(شن ) ، زالزالک (سیسه) ، بادام کوهی ، بادام وحشی ، زرشک وحشی ، اورس (ول ) ، شبه مو ، گلابی وحشی (انجک ) ، گیلاس وحشی (تگ ) ، آلبالوی حشی (تاگ ) ، آلبالوی وحشی (تاگ ) ، دافنه ( خوشک ) ، داغداغان ، محلب ، شیرخشت ، چنار ، بید وگردو ...

گونه های دارویی :

درمنه ، بومادران ، برنجاس ، آویشن ، پونه کوهی ، زرآبی ( چای کوهی ) ، بابونه ، چوبک ، جلپه ، خاری ، پشموک ، توت سهری ، آب لیله ، میخک ، چویل ، انگیون ، کارده ، ریواس ، پیاز وحشی (تره ) ، ختمی وحشی ، لیزک (بن سرخ ) ، کتیرا(گول کتیرا) ، گل گاوزبان ، بیلهر ، لوپو ، خاکشیر ، پرسیاوشان و . . .

گونه های علفی وبوته ای :

جاشیر ، چویل ، گلرنگ وحشی ، انواع گندمیان ، خانواده کاسنی ، گل حسرت ، زبان دقفا، گل عروس ، هزارخاره ، مرغ ، میخک ، شکرتیغال ، باریجه ، بنفشه ، دم اسب ، خرفیون ، دنایی ، خارشتر، دم روباهی ، تاج خروس ، موسیر ، تیزک ، پنیرک ، چشم بلبلی ، سیاه دانه ، گل قاصدک دنایی ، گوش بره ، بارهنگ ، هفت بند ، پامچال ، آلاله ، ربواس ، ترشک ، اووندول وجووحشی ، ریش بزی ، شبه گرامها ، آرتیشو ، سریش ، ترنجبین ، شالویه ، ریحان کوهی ، ثعلب ، انوان گون ، مرجانی ، گل عسلی ، گز، اورشیا ، خارکو، اسپرس ، سنبله کوهی ، مرزه ، هفت بند ، کنگر، یونجه وحشی و . . .

فون منطقه :

حیات وحش دنا معرف سیمای جانوری زاگرس است . خوشبختانه با حفاظت بیش از 15 سال که از این زیست بوم حیاتی به عمل آمده ما شاهد رشد وتکثیر گونه های حائزاهمیتی چون کل وبز ، خرس قهوه ای ، خوک وحشی ، پلنگ و . . . می باشیم .
حیات وحش دنا در گذشته بسیار غنی بوده و تنوع وحوش در کلیه مناطق دنا کاملا" مشهود بوده است . در یک دوره زمانی براثر ازدیاد جمعیت ، سلاحهای غیرمجاز ، شکاروصید بی رویه ، جمعیت وحوش دراین منطقه درمعرض نابودی قرارگرفت . لکن از زمانیکه دنا بعنوان منطقه حفاظت شده اعلام گردیده است گامهای ارزشمند ومشهودی در جهت حفظ وحراست حیات وحش این منطقه برداشته شده است. همچنین 15 گونه جانوری استان در رده جانوران حمایت شده در خطر انقراض میباشند.

پستانداران :

تعداد گونه های پستانداری منطقه 25 گونه می باشد که عبارتند از : کل وبز، گراز ، خرس قهوه ای ، پلنگ ، گرگ ، روباه ، کفتار ، شغال ، گورکن ، موش کور ، موش خرما ، سنجاب جنگلی ، خرگوش ، سمور ، راسو ، خفاش نعل اسبی ، گربه ، کارکال ، گربه شنی ، گربه پالاس ، خفاش گوش بلند ، سگ آبی ، تشی ، جوجه تیغی ، سیاه گوش .

پرندگان :

شامل 84 گونه است که شاخص ترین آنها عبارتند از :

خانواده قرقاول ، کبک دری ، کبک معمولی ، تیهو ، بلدرچین ، شاه بوف ، جغد ماهی خوار ، جغد گوش دراز ، جغد جنگلی ، عقاب ، پرپا ، عقاب جنگلی ، عقاب طلایی ، کبوترجنگلی ، کبوتر چاهی ، خانواده سبز قبا ، خانواده ماهی خورک ، خانواده هدهد ، خانواده دارکوب ، خانواده چکاوک ، خانواده سار ، خانواده کلاغ ، خانواده گنچشک ، خانواده سهره وخانواده باز .

آبزیان منطقه :

تعداد 20 گونه آبزی درمنطقه شناسایی شده اند که برخی عبارتند از :

عروس ماهی ، خرچنگ ، ماهی قزل آلا، ماهی شیربت (سرخه ) ، ماهی لوتک ، سیاه ماهی (زرده ) ، سس ماهی (سرردراز ) ، مارماهی ، سگ ماهی ، ماهی گل خورک ، رفتگرماهی ، وانواع حشرات آبزی .

دوزیستان وخزندگان منطقه :

تعداد 39 گونه شناسایی شده اند که شاخص ترین آنها عبارتند از : لاک پشت ، قورباغه ، وزغ ، افعی ، مارجعفری ، تیرمار ، یله مار ، کورمار،، مارآبی ، مارپلنگی ، مارقیطانی ، ماردشتی ، شترمار ، لاک پشت ، آگاما ، مارمولک و . . .

جاذبه های منطقه :

تعداد47 قله بالای 4000 متراز جمله : قاش مستان ، بیژن 1 ، بیژن 2 ، مورگل ، حوض دال ، قدویس ، قزل قله ، حرا ، کل شور ، بهمون ، برف کرمو و . . .

تعداد 183 چشمه پراز آب از جمله : چشمه میشی ، لواسپید ، خکون ، نهمون و . . .

غارهای زیبای یخی از جمله : غار دنگزلو ، غاریخ ، غارنول ، غارکیخسرو ، غارسلیمان و . . .

صدها تنگه از جمله : تنگ پوتک ، تنگ کره ، تنگ بن رود ، تنگ معجز و . . .

آبشارهای زیبا از جمله : دره ناری ، بن رود ، تنگ پوتک ، تنگ پونه ای ، تنگ نول ، تنگ آب ، تنگ دوآب و . . .

رودخانه های پرآب چون : بشار ، خرسان ، ماربر و . . . همچنین رودخانه های کوچکتردر مناطقی مانند کوه گول ، بن رود ، آبزار ، خفر و . . .

عوامل تهدید و تخریب :

افزایش جمعیت ، چرای بیش از حد دام ، تخریب مراتع وقطع جنگل و تبدیل آنها به اراضی کشاورزی ، جاده سازی ، فراهم نبودن زمینه های اشتغال برای جذب نیروی کارجوان وتمایل وگرایش آنان به کشاورزی سنتی در اراضی نامناسب ، جمع آوری گیاهان دارویی و خوراکی ، شکار ونابودی حیات وحش ، عدم مدیریت جامع در بهره برداری از منابع طبیعی استان و . . .